AYYAR HAMZA - KOKONA YATIYOR - Âli Bey

Tanzimat Dönemi Türk edebiyatının önde gelen yazarlarından biri olan Âli Bey, tiyatro, mizah ve gezi alanlarında eserler vermiş önemli bir yazarımızdır.
Üst düzey devlet memurluğu yanında edebî faaliyetlerini de üstün bir başarıyla devam ettirmiş olan Âli Bey, özellikle tiyatro ve mizah alanlarındaki çalışmalarıyla dikkati çeker. Devrinin sosyal çalkantılarına, aksaklıklarına ve baskılarına rağmen, mizahi gazetecilikteki gayretleri; onu Türk mizahının kurucuları ve ölümsüzleri arasına katmıştır. Her türlü eleştiriye hatta bazı kelime ve kavramlara bile karşı olan devrin siyasal anlayışına âdeta meydan okurcasına cesur çıkışlar yapmış ve halkı aydınlatmak amacıyla başta Diyojen adlı mizah dergisi olmak üzere birçok gazete ve dergide pek çok yazılar yayımlamıştır.
Âli Bey’in önemli bir cephesi de şüphesiz tiyatro alanındaki faaliyetleridir. Gerek telif gerek uyarlama tiyatro eserlerinde, devrinin sosyal dokusunu canlı bir tablo hâlinde gözler önüne serer.
Onun tiyatro eserlerinde sokağın yaşayan canlı hayatı vardır. Canlandırdığı karakterlerin günlük ilişkilerindeki çelişkileri, duygusal tepkileri sosyal statülerine uygun bir dille konuşturulur. Olayların aktarımında ve kişilerin davranışlarında öne çıkan komik yönler başarılı bir biçimde sergilenir. O, olayları ve kişileri canlandırmadaki mahareti nedeniyle Tanzimat Dönemi tiyatrocularının komedi sahasında eser verenler arasında onun haklı bir yeri vardır.
Bu kitapta, Âli Bey’in önde gelen tiyatro eserlerinden Ayyar Hamza ve Kokona Yatıyor sadeleştirilmiş olarak siz değerli okuyucuların beğenisine sunulmuştur.
Ayyar Hamza, Moliére’in “Les Fourberies de Scapin” adlı eserinin uyarlamasıdır. Âli Bey, üç perdelik bu eserinde konuyu ve kişileri tamamen millîleştirmiştir. Bilindiği gibi Moliére’in bu eseri Ahmet Vefik Paşa tarafından Dekbazlık adıyla uyarlanmış, yeni dönemlerde Orhan Veli Kanık tarafından da Scapin’in Dolapları adıyla tercümesi yapılmıştır.
Bu kitapta yer alan ikinci tiyatro eseri Kokona Yatıyor’dur. Moliére’in, özellikle Les Fourberies de Scapin’in etkisi bulunan bu tek perdelik komedide, olay o devrin İstanbul’daki azınlıklar ortamında geçer. Konunun, azınlıklara indirgenmesinin nedeni  Tanzimat Döneminin sosyal şartlarının ağır basmasıdır.
Âli Bey, her iki eserinde de zamanının şartlarına göre gayet ileri bir sahne tekniği ve başarılı bir tiyatro dili kullanmıştır.
Eserin sadeleştirilmesinde içerik ve dil özelliğine özen gösterilmiştir. Eserin; yeniden uyarlama yanlışlığına düşülmesi kaygısıyla, bazı aksaklıklara rağmen, mümkün olduğunca özüne dokunulmamıştır.

Sayfa Sayısı: 118